Στο προηγούμενο άρθρο μας για το Αναδρομικό Τέλος Επιτηδεύματος, κάναμε μια αναφορά για το πώς έχει παραπλανητικά καθιερωθεί ότι η βραχυχρόνια μίσθωση (Short Term Rental ή αλλιώς STR), είναι ο κύριος υπαίτιος για την στεγαστική κρίση που αντιμετωπίζουμε όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο (μπορείτε να διαβάστε σχετικά εδώ.
Τώρα όμως, έρχεται μια εκτενής έρευνα να αποκαταστήσει την αλήθεια σχετικά με το αν και κατά πόσο η στεγαστική κρίση οφείλεται ή έστω επηρεάζεται στο ελάχιστο στην Airbnb και τις υπόλοιπες πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Η σύντομη απάντηση είναι «σχεδόν καθόλου»! Πάμε όμως να δούμε τα στοιχεία πιο αναλυτικά.
Η έρευνα που αποκαθιστά την αλήθεια
Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), το κορυφαίο δημόσιο πανεπιστήμιο οικονομικών σπουδών στην Ελλάδα, διεξήγαγε πρόσφατα μία ερευνητική μελέτη, μέσω της οποίας κατέληξε σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα αναφορικά με τη στεγαστική κρίση, την έλλειψη ακινήτων, την επιρροή της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην στέγαση και την οικονομία κ.ά.
Οι πραγματικοί αριθμοί πίσω από το αφήγημα
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΟΠΑ, τα αριθμητικά ευρήματα είναι αποκαλυπτικά, ειδικά για όσους ήταν πεπεισμένοι ότι η βραχυχρόνια μίσθωση φταίει που δεν βρίσκουν σπίτι που το ενοίκιο να μην ισοδυναμεί με έναν ολόκληρο μισθό.
- Μόλις το 0,4% του συνόλου των κατοικιών στην Ελλάδα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για Airbnb. Πώς μεταφράζεται αυτό σε απόλυτους αριθμούς; Περίπου 600 ακίνητα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ως Airbnb από τα 6,4 εκατομμύρια.
- Στο κέντρο της Αθήνας, οι αποκλειστικές βραχυχρόνιες μισθώσεις καλύπτουν το 1,1%, δηλαδή περίπου 200 κατοικίες.
- Τα ακίνητα των STRs συνολικά, αντιπροσωπεύουν το 2,9% του συνολικού αριθμού κατοικιών.
- Στην Αθήνα, το 25% των κατοικιών είναι κενό, δηλαδή μία στις τέσσερις κατοικίες είναι αναξιοποίητη. Μόνο για τον Δήμο Αθηναίων, το ποσοστό αγγίζει το 28%.
- Στα νησιά, το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει και το 50%.
- Η Ελλάδα έχει περισσότερες από 2,28 εκατομμύρια κατοικίες που παραμένουν κενές και αχρησιμοποίητες.
- Αυτό μεταφράζεται στο ότι για κάθε ένα ακίνητο Airbnb, 90 μένουν άδεια.
- Η Ελλάδα είναι στην τρίτη υψηλότερη θέση κενών κατοικιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ποσοστό 34,5%.
- Το 98% των ατομικών οικοδεσποτών στη χώρα μας, διαχειρίζεται ένα έως δύο ακίνητα. Το μηνιαίο εισόδημα που προκύπτει κατά μέσο όρο, ανέρχεται στα 628 ευρώ ανά ακίνητο, που σημαίνει ότι δεν πρόκειται για την κύρια πηγή εισοδήματος, αλλά για μια ενισχυτική μορφή, ως ανάσα στις αυξημένες οικονομικές υποχρεώσεις των νοικοκυριών.
- Από αυτούς, μόνο το 9% δηλώνει προθυμία να μίσθωνε το ακίνητο ή τα ακίνητα που έχει στην κατοχή του στη μακροχρόνια μίσθωση, ενώ το 23% θα προτιμούσε να τα άφηνε κενά. Οι περισσότεροι εξ’ αυτών, κάνουν κατά διαστήματα προσωπική χρήση των ακινήτων τους, δηλαδή διαμένουν οι ίδιοι σε αυτά.
Η επιρροή της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην οικονομία
Ο τουρισμός θεωρείται η βαριά βιομηχανία της χώρας μας. Από τα «rooms to let» σε νησιά που ήταν μέχρι πρόσφατα άγνωστα έξω από την Ελλάδα, σε παραδοσιακά ή luxe καταλύματα Airbnb, είναι προφανές ότι η ζήτηση και η προσφορά για διαμονή έχει μεταβληθεί πολύ τα τελευταία χρόνια.
Τα STRs αναπτύσσονται, εκτός από την πρωτεύουσα κάθε χώρας, σε μέρη στα οποία δεν υπάρχουν επαρκείς ξενοδοχειακές δομές για να καλύψουν τη ζήτηση. Κάτι τέτοιο ισχύει στα νησιά, όπου οι ξενοδοχειακές μονάδες δεν επαρκούν για τον αυξανόμενο τουρισμό, ο οποίος στρέφεται στη λύση της διαμονής σε ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Η συμβολή της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην ελληνική οικονομία είναι καταλυτική, καθώς έχει αποτελέσει λύση σε αρκετά προβλήματα:
- Έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από 10.000 θέσεις εργασίας. Οι θέσεις αφορούν άμεσα στην διαχείριση και την καθαριότητα, αλλά επίσης έμμεσα στον κλάδο της εστίασης, των μεταφορών, του λιανεμπορίου, της ψυχαγωγίας κλπ.
- Μόνο για το 2023, η συνεισφορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης στο ΑΕΠ έφτασε τα 3,25 δισ. ευρώ, έναντι των 0,56 δις. ευρώ των δαπανών για ενοικίαση, ποσοστό που κυμαίνεται μεταξύ 4,5% και 5,4%.
- Την ίδια χρονιά, ενώ η πληρότητα των ξενοδοχειακών μονάδων έφτασε το 90% κατά τους θερινούς μήνες, τα ακίνητα Airbnb απορρόφησαν την επιπλέον ζήτηση για διαμονή.
- Η βραχυχρόνια μίσθωση καλύπτει το 29,7% των συνολικών διανυκτερεύσεων στη χώρα, με μόλις το 17% να καταγράφεται στην Αττική, ενώ τα υψηλότερα ποσοστά εμφανίζονται όπως είναι αναμενόμενο, σε περιοχές με περιορισμένη ξενοδοχειακή υποδομή.
Ενοίκια στην στρατόσφαιρα
Όπως φαίνεται από όλα τα παραπάνω, οι STRs δεν ευθύνονται για την τρελή κούρσα αύξησης των ενοικίων.
Το γεγονός ότι μόλις 60.000 νέες κατοικίες χτίστηκαν από το 2015, με το 40% αυτών να παραμένουν κενές, σε συνδυασμό με την μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας κατά την ύφεση και την παντελή παύση της καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, σίγουρα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο.
Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, διαθέτουμε τη χαμηλότερη επενδυτική δραστηριότητα στη στέγαση στην Ευρωζώνη, με τις επενδύσεις να φτάνουν μόλις το 2,3% του ΑΕΠ.
Δηλώσεις από εκείνους που πραγματικά γνωρίζουν
Η έρευνα για την επιρροή των STRs στη στεγαστική κρίση έδωσε πολλά συγκεκριμένα στοιχεία, μέσω των οποίων έχουμε πλέον ξεκάθαρη εικόνα των μεγεθών, μέσω πραγματικών αριθμών και ρεαλιστικών ποσοστών.
Ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γεώργιος Δουκίδης, δήλωσε τα εξής: «Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις στην Ελλάδα αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας, με σημαντική συμβολή στην εθνική οικονομία και την υποστήριξη πολλών χιλιάδων θέσεων εργασίας, ενώ καλύπτουν τις αυξανόμενες ανάγκες για φιλοξενία σε όλη την επικράτεια παρέχοντας απαραίτητες εναλλακτικές διαμονής για τους ξένους αλλά και Έλληνες τουρίστες. Η συντριπτική πλειοψηφία των παροχών είναι ιδιώτες με μια καταχώριση που παρέχει ένα μικρό αλλά κρίσιμο εισόδημα σε πολλές χιλιάδες ελληνικές οικογένειες. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αντιπροσωπεύουν μόνο το 2,9% του συνολικού αριθμού κατοικιών και δεν έχουν σημαντική επίδραση στη προσφορά στέγης.».
Η Valentina Reino, Υπεύθυνη Πολιτικής για την Airbnb στην Ελλάδα δήλωσε: “Τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης (STR) αποτελούν βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και ζωτική πηγή εισοδήματος για εκατοντάδες χιλιάδες οικοδεσπότες. Σύμφωνα με τα ευρήματα πρόσφατης μελέτης, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δεν ευθύνονται για τη στεγαστική κρίση στη χώρα μας. Αντιθέτως, συμβάλλουν στην αναζωογόνηση γειτονιών, απορροφώντας τις περιόδους τουριστικής αιχμής και κατανέμοντας τον τουρισμό εκτός σεζόν και εκτός των πολυσύχναστων προορισμών, σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν ξενοδοχεία. Ο περιορισμός των βραχυχρόνιων μισθώσεων χωρίς τεκμηριωμένα στοιχεία θα έχει αρνητικές συνέπειες τόσο τους Έλληνες πολίτες όσο και την τοπική οικονομία.”.
Ποια μπορεί να είναι η λύση σε όλο αυτό
Έχοντας τους μισθούς στα επίπεδα που κυμαίνονται, με τον βασικό μισθό στα 880 ευρώ μικτά, που σημαίνει ότι ο μισθωτός θα πάρει στο χέρι 710 ευρώ, ακόμα και 240 ευρώ ενοίκιο να δίνει κάποιος (ενοίκιο που αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας), αντιστοιχεί στο ένα τρίτο του μισθού του και συγκεκριμένα, το 35,2%, που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το εισόδημα για το 2025 είναι στα επίπεδα που βρισκόταν το 2000, πριν 25 χρόνια!
Ίσως γίνονται κάποια βήματα μέσω διαφόρων προγραμμάτων στέγασης, όπως το «Σπίτι μου» και «Σπίτι μου ΙΙ», όμως και πάλι τα ακίνητα που είναι διαθέσιμα είναι πολύ κατώτερα των προσδοκιών, με πολύ ανώτερες τιμές. Ο κόσμος προσπαθεί να στραφεί στην ιδιοκατοίκηση για να γλυτώσει από τον δυσβάσταχτο βραχνά του ενοικίου, όμως τα επιτόκια των τραπεζών κάνουν αυτό το όνειρο πολύ μακρινό και φυσικά, με τον μισθό που αναφέραμε πιο πάνω, είναι δεδομένο ότι η πλειοψηφία δεν έχει τη δυνατότητα να αποταμιεύσει ούτε στο ελάχιστο.
Τα διαθέσιμα ακίνητα είναι πολύ λίγα σε σχέση με την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. Θα πρέπει να ενισχυθεί η κατασκευή προσιτών κατοικιών, να αξιοποιηθούν τα κενά ακίνητα, να δοθούν κίνητρα στους ιδιοκτήτες να στραφούν στις μακροχρόνιες μισθώσεις έναντι των STRs, όπως επίσης να οριστεί κάποιο πλαφόν στις αυξήσεις των ενοικίων, καθώς πρόκειται για εντελώς ελεύθερη αγορά.
Εάν στο μείζον θέμα της στεγαστικής κρίσης δοθεί από τους αρμόδιους η σημασία που θα έπρεπε να έχει δοθεί εδώ και πολλά χρόνια και αποφασίσουν να ασχοληθούν σοβαρά με την επίλυσή του, αντί να ρίχνουν το φταίξιμο σε ό,τι φαίνεται βολικό, τότε υπάρχει περιθώριο ανάκαμψης. Η στέγαση αποτελεί ένα από τα βασικά και αδιαπραγμάτευτα ανθρώπινα – και όχι μόνο – δικαιώματα και θα έπρεπε να γίνονται περισσότερες ενέργειες υπέρ της, όχι κατά αυτής.
Επιλέγοντας την Sparrow για την διαχείριση του ακινήτου σας, μπορείτε να είστε σίγουροι για τη διαφάνεια, τη σωστή πληροφόρηση και τη βιώσιμη αξιοποίησή του μέσα από την υπεύθυνη βραχυχρόνια μίσθωση.
